در ارزیابی کیفی، ریسک های شناسایی شده پروژه مورد بررسی قرار می گیرد و بر اساس میزان اهمیت اولویت بندی می شوند تا در گا م های بعدی فرایند مدیریت ریسک مورد توجه و مراقبت بیشتر قرار گیرند . همچنین ریسک های پروژه دسته بندی م یشوند، تا قسمت هایی از پروژه که بیشتر در معرض ریسک هستند، مشخص گردند . مشکل این است که در ارزیابی کیفی، هر ریسک به صورت مجزا و مستقل از سایر ریسک ها بررسی می شود و میزان احتمال وقوع و تأثیر آن بدون توجه به وقوع یا عدم وقوع سایر ریسک ها ارزیابی می شود. در حالی که به ندرت در پروژه ای تنها یک ریسک یا تنها گروهی از ریسک های مر بوط به هم به وقوع می پیوندند، در عمل مجموعه ای از ریسک ها رخ می دهند. بدیهی است که ریسک ها بر یکدیگر تأثیر دارند و وقوع یکی احتمال بروز دیگری را افزایش یا کاهش می دهد، یا تأثیر آن را بیشتر یا کمتر می کند. حتی گاهی رخ دادن یک ریسک ممکن است باعث بروز ریسک های جدیدی در پروژه گردد . در حقیقت بزرگترین نقطه ضعف ارزیابی کیفی ریسک این است که هر ریسک را به صورت مجزا مورد بررسی قرار می دهد. همچنان که بررسی جداگانه ریسک ها امری ضروری است، به همان مقدار نحو ة تأثیر کلی ریسک ها بر پروژه نیز مهم تلقی می شود. این واقعیت پیچیدگی فرایند ارزیابی را به شدت افزایش می دهد.

این موضوع هدف اساسی و بنیادی روش های ارزیابی کمی ریسک است . در این روش ها تلاش می شود به طریقی مدل واقعی پروژه ایجاد شود و به واسطه آن نحو ة تأثیر ریسک ها بر پروژه تعیین گردد و در نتیجه تأثیر جامع ریسک ها روشن شود.

ارزیابی کمی ریسک - کاربردها، مزایا و معایب

بر پایه پیکرة دانش مدیریت پروژه، ارزیابی کمی، در مورد ریسک هایی انجام م یشود که در ارزیابی کیفی دارای اولویت بالا هستند و می توانند هدف های پروژه را به طور قابل ملاحظه ای متأثر سازند. ارزیابی کمی ریسک، تأثیر این گونه ریسک ها را به صورت عددی مورد ارزیابی و تحلیل قرار می دهد و امکان تصمیم گیری در فضای دارای عدم قطعیت را فراهم می کند. مرجع پیشگفته کاربردهای ارزیابی کمی را به شرح زیر معرفی می کند:

• کمی شدن پیامد های محتمل در پروژه همراه با احتمال وقوع آن ها.

• ارزیابی احتمال دستیابی به اهداف مشخص پروژه.

• شناسایی ریسک هایی که نیازمند توجه و ملاحظه بیشتری هستند، از طریق ارزیابی کمی میزان دخالت و

تأثیر نسبی آن ها در ریسک کلی پروژه.

• شناسایی اهداف واقع گرایانه و قابل حصول برای پروژه به خصوص در ابعاد هزینه، زمان و محدوده با در نظر

گرفتن ریسک های پروژه.

• کمک به اتخاذ تصمیم های مدیریتی در شرایط عدم قطعیت.

به طور معمول، فرایند ارزیابی کمی ریسک پس از ارزیابی کیفی و اولویت بندی شدن ریسک ها انجام می شود. البته رعایت این توالی الزامی نیست و با استفاده از ارزیابی کمی نیز می توان ریسک ها را اولویت بندی کرد . ولی معمولاً به دلیل پیچیدگی، هزینه و زمان بری روش های عددی، معمولا ارزیابی کمی پس از ارزیابی کیفی و برای ریسک هایی انجام می پذیرد که دارای اولویت تشخیص داده شده اند. حتی در برخی موارد ممکن است نیازی به انجام ارزیابی کمی برای مشخص کردن پاسخ های مناسب و مؤثر برای ریسک ها نباشد.

ویژگی ها و مزایای استفاده از روش ارزیابی کمی در ارزیابی ریسک ها به شرح زیر است:

1. ابزاری برای بررسی تأثیر مجموعه ریسک ها بر پروژه به جای بررسی جداگانه آنها.

2. تعیین مقدار کمی برای احتمال وقوع و تأثیر ریسک ها، با استفاده از عدد یا محدود ة عددی، به جای استفاده از عبارت های توصیفی مانند کم، زیاد یا متوسط.

3. جامعیت در تحلیل، به دلیل استفاده از روش های مشخص و روشن، فارغ از سلیقه و تفکر فردی.

4. توانایی شناسایی، پیاده سازی و تحلیل انواع گزینه های متنوع در کنار طرح مبنای اولیه.

5. توانایی بررسی و تحلیل پیچیدگی ناشی از ورود ریسک های متعد د و پی ش بینی خروجی های محتمل آن ها که از توانایی ذهن یک فرد خارج است.

6. توانایی ترسیم نمودار توزیع احتمالات برای مقادیر هر یک از هدف های پروژه به جای در نظر گرفتن یک مقدار قطعی برای آنها.

در کنار مزایای پیشگفته، برخی از نقاط ضعف روش ارزیابی کمی عبارت هستند از:

1. استفاده از این روش ها معمولاً نیازمند نر م افزارهای کامپیوتری است که اگرچه عملکرد و توانایی خوبی در تحلیل دقیق دارند، ولی هزینه بیشتری را بر مدیریت پروژه تحمیل می کنند و به کارگیری آن ها نیازمند نیروی انسانی متخصص است. همچنین لازم است با سایر ابزارهای مدیریت پروژه نیز هماهنگ باشند.

2. تحلیل خروجی های این روش نیازمند تفسیر و قضاوت افراد باتجربه است. در غیر این صورت امکان برداشت های اشتباه محتمل است.

3. اطمینان بیش از حد به خروجی ها و نتایج نرم افزاری بدون قضاوت مهندسی، می تواند باعث بروز خطا شود.

4. استفاده از سیستم ها یا ابزار پیشرفته ای که تیم مدیریت از چگونگی کارکرد آن ها مطلع نیست، ممکن است باعث گمراهی تیم مدیریت پروژه گردد.

با توجه به نقاط قوت و ضعف بیان شده، در این مرحله باید دقت و توجه مضاعفی در به کارگیری روش های ارزیابی کم ی شود . در بیشتر دستورالعمل های مدیریت ریسک ، بکارگیری روش های ارزیابی کمی انتخابی است و الزامی نیست و ارزیابی کیفی ریسک برای مدیریت مؤثر ریسک های شناخته شده کافی است . آگاهی نسبی از احتمال و تأثیر هر ریسک به تنهایی می تواند تیم پروژه را به سمت ارایه پاسخ مناسب رهنمون سازد، بدون آن که نیازی به ارزیاب ی های پیچیده که ماحصل آن ها مقادیر عددی است، احساس شود . از طرفی در بیشتر پروژه های متداول، میزان در معرض ریسک بودن پروژه در آن حد نیست که بهره گیری از روش های کمی الزامی شود، بلکه همان روش های ساده کیفی نیز جوابگوی مدیریت ریسک ها هستند. ضمن اینکه در برخی موارد نیز زمان یا منابع در اختیار مدیریت چندان وسیع نیست تا ارزیابی های دقیق و جزیی امکان پذیر باشد.

از این رو، پیش از هر کاری، تیم مدیریت پروژه باید توجه کند که با توجه به میزان ریسک در معرض پروژه، سطح نیازمندی به اطلاعات عددی و خروجی های روش های ارزیابی کمی و منابع مورد نیاز آن ها (ابزار، افراد متخصص و سایر منابع)، آیا استفاده از روش های کمی به صرفه و صلاح پروژه هست یا خیر . بدین منظور ضروری است هدف های مشخصی برای ارزیابی های کمی تعیین شود و موارد استفاده از خروجی های به دست آمده از آن در فرایند تصمی م گیری روشن گردد . در غیر این صورت همواره این خطر وجود دارد که نقاط ضعف ارزیابی کمی بر منافع آن غلبه کند . این موارد معمولاً در برنامه مدیریت ریسک، همراه با دلایل به کارگیری یا عدم به کارگیری روش های ارزیابی کمی گنجانده می شود.

نشاني ايميل (فعال): www.cpmiran.ir@Gmail.com

تلفن تماس: 09120983683 (98+)

شناسه تلگرام ادمین: Mehrdad_PM@

_______________________________________________________